Reshat Sahitaj: Jusuf Buxhovi edhe me romanin “Dosja B” po i shërben Serbisë

Në romanin « Dosja B » autori, Jusuf Buxhovi, shërbehet me “fakte” historike nga e kalauara e deri në ditët e sotme, duke u përpjekur që ta krijojë një vazhdimësi të luftës për çlirim në mes NDSH-së, që do të vazhdojë me themelimin e institucioneve në Kosovën e okupuar me “intelektualë patriota”, për të dalur në organizimin e demonstratave të vitit 1968, që do të kurorëzohet me themelimin e LDK në vitin 1989 dhe më 2 korrik 1990 kur pason “Deklrata e Pavarësisë, për të dalur në Kaçanikun e 7 shtatorit, që njihet si data e Kushtetutës dhe që do të rezultojë me formimin e FARK-ut.

Autori i romanit « Dosja B », vrasjet e bijëve më të mirë shqiptarë i paraqet se e kanë zanafillën që në Shkodër të paraqitura permes perjetimeve të Martin SH. një nacionalist, familja e të cilit ishte vrarë nga komunistët shqiptarë, vazhdon me tragjedinë e tij familjare në kohën e NDHS-së në Prizren, për të kalaur në birin e tij Lekë Sh si aktivist të LDK-së, i vrarë në burgun e Llapushnikut apo diku në Drenicë.

Sipas përshkrimeve të nxjerrura nga “dosjet e sherbimeve sekrete”, autori na e paraqet LDK-ën si vijë e trashëgimisë patriotike nga kohërat e kaluara deri sot. Kundër kësaj vije patriotike janë komunistët shqiptarë, që më vonë e themelojnë Fronti e Kuq, LPK – në dhe UҪK-në dhe vijnë në pushtet ne saje të vrasjeve të patriotëve. Në fakt romansierit i lejohet të imagjiojë situata e ngjarje, gracka dhe vrasje, por ato në asnjë vend të botës nuk lejohen të përdoren kundër popullit të vetë, siç vepron autori Jusuf Buxhovi në romanin « Dosja B ».

Në këtë roman, autori nuk përpiqet të krijojë balancim në mes ngjarjeve dhe personazheve, për çdo njeri dhe çdo ngjarje, por janë dy vija : e mira dhe e keqja. E mira është LDK -ja, kurse e keqja LPK-ja, e mira është FARK-u e keqja është UҪK-ja!? E para është pë krijimin e Kosovës së pavarur sipas institucionalizmit, e dyta janë vrasësit dhe shkatërruesit e të gjitha institucioneve të lëvizjes pacifiste! Në roman shfaqet një urrejtje patologjike kundër luftës së UҪK-së e sidomos kundër LPK-së dhe « Frontit të Kuq », ku në secilën prej tyre në ballë ishte Ibrahim Kelmendi.

   Në asnjë moment, autori nuk ndalet të na përshkruajë ndonjë vrasje apo dhunim që ushtria serbe kishte bërë ndaj popullatës sonë shqiptare. Jo . Nga të gjitha ato vuajtje që pësoi populli ynë, Jusuf Buxhovi në romanin e tij « Dosja B » do të ndalet te një tragjedi e familjes së agronomit Besim L., që dikur kishte qenë aktivist i dalluar i LDK-së e më vonë pas një vizite që ia bënë asaj ane koloneli Ahemt Krasniqi, ky agronom me banim në Dushkajë, do të futet në forcat e FARK-ut. Ushtarët e UҪK-së, në shenjë hakmarrjeje, sipas Bugjovit, pse u bë pjesëtar i FARK-ut do t’ia dhunojnë tri vazjat dhe gruan. Dhunimi i tri vajzave dhe gruas shqiptare nga ushtarët e UҪK-së është një përshkrim tmerrues, që Beogradi do ta shfrytëzojë për eleminimin e UҪK-së, duke propaganduar se po i mbron qytetarët nga rebelët e UҪK-së.

Në asnjë faqe të romanit Jusuf Buxhovi nuk ndalet të na paraqet një betejë, sulm, apo vrasje të ushtarëve serbë që ka bërë UҪK-ja. Harrova, Jusuf Buxhovi na e paraqet një rast kur UҪK-ja e paska zënë një postier serb, mirëpo postieri serb paska pasur dashuri ndaj popullit shqiptar dhe miqësi me shqiptarë. Sa absurde! Dihet se sistemi i asaj kohe, perveç spiunve intelektualë, kishte spiunë te rojet e pyjeve, te peshkatarët, e madje postier askush nuk mund te punësohej pa qenë serbë ose spiunë i UDB-së.

Me këtë nuk po tentoj të mbroj krimet, dhunimet, kërcënimet, që i kanë berë disa ushtarë, komandatë të UҪK-së, por ato ishin raste individuale dhe të gjithë përgjigjen para drejtësisë heret a vonë. Por, të paraqitet UҪK-ja si forcë shkatërruese e pavarësisë së Kosovës, siç e bënë në këtë roman Jusuf Buxhovi , duhet të ketë një urrejtje sadiste ndaj popullit shqiptar.

Sipas romanit « Dosja B », të gjitha këto përpjekje, sakrifica e vuajtje, dhunime të femrave shqiptare dhe vrasje të intelektualëve shqiptarë u bënë nga UҪK-ëja, lidhja e të cilëve qenka trekëndëshi i rrejtit të spiunazhit: Tiranë – Beograd – Moskë, siç shprehet autori në faqën 56 paragrafi i fundit : « Në atë rrëmujë informatash, që për t’i rënë në fije një lëmshi në dukje absurd të riformatizimit te lëvizjeve të majta nën ombrellën e « një fronti të kuq » në Perëndim ia dola që të ruaj nofkat e disave, shumanshëm të kapur në rrjetin e agjenturave në trekëndshin Tiranë- Beograd- Moskë ». Po kush e kishte themeluar « Fronti i Kuq ? « Dihej se këtë e kishte krijuar Ibrahim Kelmendi, andaj autori Jusuf Buxhovi aludon në I. Kelmendin, i cili në janarin e vitit 1982 në banesën e Jusuf Gërvallës i unifikojnë forcat bashkë më Kadri Zekën e që më vonë do të lindi LPK për t’u shndërruar në UҪK…

Në tërë romanin nuk do të hasim asnjë kriminel serb, qoftë me emër apo me nofkë, qoftë nga ushtria e rregulltë serbe, qoftë nga policia apo paramilitarët serbë. Në mënyrë periferike do të përmendet një rast që serbët kanë bërë krime, por ky rast shperthen nga një i sëmuar asmatik, i cili do të thotë : « Shkijet m’i vunë në thika dy nipat e vegjel… » (Faqe 284). Ngjarja e dy nipave të vrarë nga serbët paraqitet indirekte, ndërsa ngjarja e agronomit paraqitët direkt, që në roman e para sentimetalisht nuk e prek lexuesin shpirtërisht, ndërsa rastin e dytë lexuesi do ta perjetojë si shikues direkt i ngjarjes dhe natyrisht do të pikëllohet deri sa edhe të krijojë bindje për të urrejtur kriminelin qoftë ai serb apo shqiptar, e në këtë roman “kriminelët” janë të UҪK-së!?

Në romanin « Dosja B » nuk ceken emra konkret të organizatave majtiste, por aludohet në Kadri Zekën, Jusuf Gërvallën, Ibrahim Kelmendin, etj, të cilët u futën në shërbim të Enver Hoxhës dhe të UDB-së për të “shkatërruar deri në likuidime fizike frytet që intelektualët shqiptarë i kanë arritur gjatë manifestimeve të 1968 e deri në pavarësinë e Kosovës”.

Në romanin « Dosja B », vrasjet e patritotëve shqiptarë, që do t’i bëjnë komandatët e UҪK-së, do të dalin në sipërfaqe nga deklratat e dëshmitarit « Vrasësi i Penduar », që është personazhi kryesor i këtij romani, e që sipas të gjitha përshkrimeve nuk ka asnjë dyshim se ky është Nazim Bllaca dhe në anën tjetër, po aqë të rëndësishëm paraqiten edhe letrat e dëshmitarit X, që në fakt është Agim Zogaj, i vetëvarur në Duisburg, qytet në Gjermani, si dhe personazhi tjetër Roja e Burgut të Lllapushnikut me ditarin nga burgu. Këta tre personazhe do të japin dëshmi për “krimet” që paska bërë UҪK-ja : njëri do të deklaorjë para kamerës, dy të tjerët permes ditarëve të tyre të lënë.

Përsonazhi qendror i këtij romani « Vrasësi i Penduar », që në fakt duhet të jetë Nazim Bllaca, paraqitet personazh pozitiv, i cili , sipas autorit të romanit, shkollën fillore e kishte përfunduar me sukses të shkëlqyeshëm, ishte regjistruar në fakultet, ku për pjesëmarrje në demonstrata e marsit 1981 denohet më tridhjetë ditë burg, e me daljen në skenë të LDK-së , “Vrasësi i Penduar” zgjidhet kryetar i degës së LDK-së në Shtime, ndërsa me daljen në skenë të UҪK-së do të aktivizohet në FARK e që më vonë do të kalojë në UҪK ! Vrasesi rrejdhë nga një familje gjyshi i të cilit paska qenë në NDSH dhe gjyshit ia paska shpetuar jetën një mjek serb, duke e strehuar në spitalin e të çmendurëve në Shtimje. Dekada më vonë, pra në kohën e luftës së fundit, po në këtë spital të te çmendurëve Vrasësit të Penduar do ia shpeton jetën një mjek që i folë serbisht, por që ne fakt tani është mjek kroat. Nga spitali i të çmendurëve në Shtimje Vrasësi i Penduar do të jetë në sherbim të komandantëve të UҪK-së, ku ditën do të qendrojë i strehuar e natën do t’i vrasi ushtarët e FARK-ut dhe aktivistët e LDK-së. Vrasësi i Penduar dikur ishte aktivist i dalluar i LDK-së, por do të rekrutohet me dhunë nga komandatët e UҪK-së, të cilët do ta kushtëzojnë të punojë me ata ngase në të kundërtën do ia vrasin familjën. Ky vrasës do të filloj karrierën e tij kriminale me likuidimin e Inspektorit të lartë të Policës së Kosovës që në fakt ishte Ibush Kllokoqi.

Në këtë roman, përsonazhi Vrasesi i Penduar, na paraqitet një patriot i denjë i çeshtjes kombëtare, i cili manipulohet nga komandantët e UҪK-së e kah fundi i luftës i penduar për krimet që i ka bërë dëshmon kundër komandatëve të UҪK-së.

Në roman si edhe në jetën e përditshme personazhet që kalojnë herë në një anë e herë në anën tjetër janë labilë, nuk e dinë për kë dhe për çka luftojnë, por thjeshtë aty ku paraqitet interesi personal i tyre. Jusuf Buxhovi është munduar që personazhin e tij ta veshi me petkun kombëtar, me karakter të fortë, të ndershëm, por ne fakt nuk ka ia ka arritur. Persnoazhet e tilla si “Vrasesi i Penduar” më shumë do t’i pershtatej sikur ta kishte quajtur Spiuni i Penduar… Në anën tjetër është profesinalizëm i autorit të romanit që aqë mirë ia ka përshkruar udhëtimin e jetës së këtij personazhi, perveç që është dashur ta emëronte Spiun i Penduar. Në fakt Jusuf Buxhovi, e ka ndërtuar këtë personazh që t’i sherbejë si fakt për të denoncuar “krimet” e luftës që i paska bërë UҪK-ja, ngase ky personazh hyn dhe delë në LDK e në UҪK sipas dëshirës që më vonë t’i ndihmojë EULEX-it me dëshmitë e tij konkrete apo te imagjinuara siç shkruan në F 155 : « Vrasesi i Penduar ishte përfshirë në kuadër të të ashtuquajturit SHIK ( Shërbim Informativ) i UҪK-së » Për të vazhduar në faqën 156 « … Vrasësi i Penduar flet për « Komandën vrasëse « në kuadër të SHIK-ut, së cilës i kishte takuar me gjashtë të tjerë (permendën emrat dhe mbiemrat e tyre si dhe emrat e drejtuesve « nën hije « – njëri prej tyre komandant i lartë në hiearkinë e UҪK-së dhe më vonë politikan i rëndësishëm nga « krahu i luftës », prej nga kishin marrë detyra për likuidimin e personave të caktuar). Ta emëronte Spiun i Penduar nuk i është përshtatur autorit, sepse një spiun që ka qenë pjesëmarres në FARK, në LDK e në aktivitete tjera do të ndikonte negativisht për vetë strukturen e LDK-së. Ndërsa Vrases i Penduar do t’i jepte kredibilitet jo vetëm LDK-së por edhe Gjyqit të Hagës. Në bazë romanit ky është vrasës, por është vrasës i manipuluar nga UҪK-ëja për t’i vrarë tradhëtarët, pa e ditur se po i vriste patriotët si Shefin e Lartë të Policisë së Kosovës e tjerët.

Sa herë përshkruhet ndonjë ngjarje për krahun e luftës, autori qëllimisht e vë në thojza, ngase për të dhe krahun e tij nuk kishte krahë të luftës, por këta i quan krahu i njisiteve komandose terroriste që vrasin institucionalistët e sistemit paralelë të cilët permes mjeteve paqësore do ta fitojmë lirinë.

Për luftën e fundit shqiptaro-serbe, apo konfliktin shqiptaro serb, siç shkruan Jusuf Buxhovi, autor i romanit « Dosja B », lexuesi nuk do të ketë rastin të lexojë asnjë fjali, asnjë paragraf, asnjë personazh serb që dhunon një femër shqiptare, apo që ka vrarë një fëmijë shqiptar edhe pse që dihet që ushtaret dhe paramilitarët serbë vranë mbi 1200 fëmijë shqiptarë. Duke e lexuar librin « Dosja B » , lexuesi ynë i lindur pas luftës do të fitojë bindjen se lufta e fundit shqiptaro-serbe ishte luftë ndërshqiptare për marrje të pushtetit, që zhvillohej në mes LDK -se e LPK-se!? Në Shqipëri komunistët do t’i vrasin NDSH-istët, në Kosovë pasardhësit e komunistëve do t’i vrasin LDK-istët!

Në romanin « Dosja B » autori, fillim e mbarim e tërheqë një paralele, e cila do të shndërrohet në një hendek të thellë në mes luftëtarëve të lirës dhe luftëtarëve pacifistë, e që ky hendek të bëhët varr i përbashkët i tërë shqiptarëve jo vetëm i gjeneratave të tashme, por edhe për gjenerata të ardhshme. Secilën faqe të kësaj veprejej e pershkon mesazhi për një urrejtje ndërshqiptare nga e kaluarja jonë për të vazhduar gjeneratë pas gjenerate.

Botërisht është e njohur se Serbia është ajo që ka bërë krime, gjenocid e maskara mbi popullsinë e pafajshme shqiptare, natyrisht e ndihmuar nga bashkëpunëtorët shqiptarë.

Për autorin e romanit « Dosja B », për krimet më të mëdha e fajson faktorin shqiptar- « revolucionarët e kuq », siç i quan J.Buxhovi lëvizjet e themeluara gjatë vteve 1970-1981. Poashtu dihen edhe organizatorët e demonstratave të vitit 1968, të vitit 1981, por që sipas autorit të romanit « Dosja B » ato e kanë fitilin në Beograd, siç do të lexojmë në faqen 181 : «Nëse shumë indikacione flasin për atë fitili i demonstratave të vitit 1981 u ndez nga Beogradi, me çka krijoheshin rrethanat për ta rrenuar procesin e rrënimit të rrugës së Titos e me ketë të merren frenat e një Jugosllavie sipas interesit serb, siç u pa edhe nga puçi i Millosheviqit ndaj Kushtetutës së vitit 1974, si dhe sistemi i gjithëmbarshëm federativ…. »

Në bazë të Jusuf Buxhovit, e shumë personaliteteve të kohës së sundimit serb mbi Kosovën, demonstratat nuk ishin të nevojshme, sepse Kosova e kishte Kushtetutën e 1974! Një mendim të ngjashëm e tha edhe Kaçusha Jashari më 24 gusht 2021 në emisionin Pressing T7, që perkon me të gjithë rrejtin e personaliteteve politike të viteve të 70-80-ta. Eshtë shumë e vertet se si Jusuf Buxhovi edhe një shumicë e këtij rrejti që përfituan nga sistemi sundues serb mbi Kosovën, nuk kanë pasur dëshirë të ngritet populli e t’i kekrojë të drejtat më elementare, sepse kjo klasë i kishte të gjitha të drejtat…

Eshtë e saktë se kjo klasë nuk kanë pasur dëshirë të fillojë një luftë e armatosur serbo-shqiptare, sepse do të prishej balanci ekonomik, politik dhe intelektual në një Kosovë të çliruar, siç edhe u prishë, dëshmitarë të së cilës situatë jemi. Në Kosovën e çliruar u prishë balanci politik, sepse nuk janë në pushtet ata që ishin gjatë kohës së okupimit. U prishë balanci ekonomik, sepse sot u bënë milionera si krahu i luftës edhe krahu pacifist, ndërsa disa personalitete që kishin përfituar privilegje të mëdha gjatë kohës së okupimit sot nuk kanë asgjë. U prishë balanci intelektual, sepse tanimë kanë dalur në sipërfaqe intelektualë tjerë, të cilët sistemi okupues i ka ngulfatur në shumë mënyra e madje duke i arrestuar dhe denuar me shumë vite burg. E raste të tilla kemi me qindra e mijëra.

Në këtë roman, autori Jusuf Buxhovi nuk shkruan për gabimet e personaliteteve politike gjatë sundimit të cilët deklaronin kundër studentëve të vitit 1981 : » Bira e miut 100 grosh », nuk përmendet se në Kosovë ishte rroga gjashtë herë më e vogël së në Slloveni e katër herë më e vogël se në Serbi. Nuk shkruan asgjë që ne burgjet jugosllave ishin me qindra e mijëra shqiptarë. Kur shkruan për të burgosurit shkruan se këta iu bashkangjitën UҪK-se dhe hakmerreshin kundër atyre që nuk ishin në burgje, gjë që nuk ka qenë ashtu. Eshtë e vertete që ka pasur spiuna, por spiuna kishte si në UҪK poashtu edhe në LDK.

Demonstratat e vitit 1981 i dridhën themelet e Jugosllavisë, ndërsa lufta e UҪK-së u përdor si pretekst nga Supërfuqitë që rezultojë me themelet e Pavarësisë së Kosovës. Ҫdo mendim tjetër është destruktiv dhe i dirigjuar nga Beogradi.

Në ramanin « Dosja B », autori trajton çdo segment të ngjarjeve për vuajtjen e shqiptarëve por, për të gjitha vuajtjet e masakrat Jusuf Buxhovi ua vë fajin faktorit shqiptar –respektivisht UҪK-së ose më heret LPK-se e Ibrahim Kelmendit.

Jemi në vitet e 80-ta, pas manifestimeve të Pranvers Shqiptare 1981, shumë të rinj e të reja ikën nga Kosova në Perëndim. Këta të rinj e të reja, sipas Jusuf Buxhovit i paska rekrutuar Serbia dhe do të bëhen anëtarë të « Frontit të Kuq » e më vonë të LPK-së! Kjo gjeneratë e re do të fillojë të sulmojnë personalitetet në pushtetin e Kosovës nën Serbi, mirëpo për autorin këto personalitete janë “patriotë” të vertetë të çeshtjes kombëtare. Gjatë viteve të 90-ta, këta të rinj do të vinë në Kosovë me të vetmin qëllim që t’i vrasin aktivistët e LDK-së dhe të bëjnë presion për shpërnguljen e rinisë shqiptare. Autori në romanin « DosjaB » e trillon një faktor shqiptar mergatën shqiptare, të cilën e armatos me një urrejtje të pa ekzistuar kurrë më parë, se këta kur të fillon lufta anëtarësohen në UҪK dhe fillojnë të vrasin intelektualet brenda në Kosovë, e jo të luftojnë kundër forcave serbe.

Këta të rinj të viteve të 90-ta do të shpërngulen në vendet perëndimore dhe do të angazhohen në LPK, që më vonë të kthehen në Kosovë e ta themelojnë UҪK-ën e t’i vrasin aktivistët e devotshëm të LDK-së dhe gazetarët e « Rilindjes » si dhe të ndërhyjnë në sistemin e arsimit të shkollave –bodrume , siç i përshkruan autori komandantët, të cilët gjoja paskan kapur sistemin e arsimit gjatë kohës së okupimit : «Të pambylluna kishin mbetur vetëm shkollat, që punonin disa, por tashma nën mbikëqyerjen e komisarëve, të cilët kishin marë me i kontrollue edhe tekstet shkollore si dhe planprogramet. Nëpër disa shkolla « komisarët politikë » krye në vete ia dolën me i heqë nga programi shumë autorë të njohur dhe veprat e tyne me arsyetimin se « për tradhëtarët dhe titistët nuk duhej me pas vend nëpër shkolla… »

Jemi dëshmitarë të gjallë të kohës dhe secili mundet ta konfirmojë me perjetime të tij personale se asnjë komandant nuk ka ndëry në sistemin shkollor paralel. Serbia i ndaloi Radio Televizionin, shtypin, shkollat… Sistemin e arsimit në ato kohë e kishte Rexhep Osmani që ishte nga LDK-ja. Me këto manipulime Jusuf Buxhovi veçsa mbjellë urrejtje kundër luftëtarëve të lirisë pa pasur asnjë argument. Krahu i luftës , jo që nuk ndërhyni gjatë luftës, por as pas luftës nuk i ka hequr poetët e shkrimtarët që krijuan gjatë sistemit jugosllav, përkundrazi të njejtit ende sot mësohen si lektyrë shkollore. Do ishte mirë që Jusuf Buxhovi ta kishte cituar vetëm një poet apo shkrimtar që është hequr nga historia e letërsisë sonë ! Unë do i përkujtoj Jusuf Buxhovit se Adem Demaçi ishte i ndalaur gjatë kohës së sundimit serb dhe ende sot në vitin 2022, nuk mësohet në shkollat tona!! Por edhe Fazli Grajçevci, Rexhep Elmazi, Kosova Rexhë Bala etj. Do ia përkujtoj poashtu se kishte poetë që fëmijët e tyre i pagëzonin Sutjeska, Jugosllavia vetëm e vetëm për dashurinë që kishin ndaj sistemit sundues, por ende sot mesohen në shkollat tona. Kishte krijues që fëmijët e tyre i pagëzonin Flamur, Kosova… disa u vranë si Latif Berisha, Ymer Elshnin e hudhen në pus me grua, fëmijë dhe nënë e sot askush nuk kujdeset për këta emra!

Romani « Dosja B » nuk e ka strukturën e një romani bashkëkohor e aqë më pak postmodern, siç tentojnë disa autorë tanë të gënjejnë veten dhe opinionin. « Dosja B » është një vepër në sherbim të Serbisë dhe të një partie ku themelues ishte vetë autori. Ata që e kanë lexuar gazetën « Novosti » gjatë viteve 1981-1999, do t’i kujtojnë se asokohe kështu fliste Stane Dollanci (mars 1981) , kështu flisnin zyrtarët e Serbisë në Beograd për ngjarjet që zhvilloheshin në Kosovë, e kështu flisnin edhe disa zyrtarë shqiptarë të sistmeit pushtues.

Nuk janë të gjithë spiuna, o Jusuf Buxhovi! Nëse sot disave u kendojmë këngë për patriotizmin e tyre, neser do shuhen posa të dalin dosjet më së largu deri më 2035. Atëherë do të dimë kush ishte shqiponjë e kush ishte korb që paraqitej shqiponjë.