PJETËR BOGDANI, DËSHMIA QË I FLET EDHE KOHËS SONË
ITSHKSH (Departamenti i Letërsisë), Redaksia e botimeve DRITA (organ i Ipeshkvisë së Kosovës) dhe Instituti i Historisë “Ali Hadri” i Prishtinës, duke qenë bashkëorgtanizatorë manifestimit kulturor-shkencor “Ditët e Bogdanit”, në fakt po risjellin në vëmendjen tonë kolektive e individuale një figurë mjaft të rëndësishme të historisë sonë kulturore dhe shpirtërore, siç ishte Pjetër Bogdani, të cilin po e kujtojmë pikërisht sot kur ai më 6 dhjetor të vitit 1690, i mbylli sytë përgjithmonë në Prishtinë.
Nderimi për figura të mëdha, siç është Pjetër Bogdani, tregon sensin civilizues të një kombi për të ngritur në kod sistemin e vlerave, pa të cilin ai komb nuk mund të zhvillohet në paramtreta e botë së qytetëruar.
Ne në Shkup kemi ngritur një shtatore të Pjetër Bogdanit, e cila përpos rëndësisë simbolike që ka, në vetvete përmban edhe porosinë se Shkupi dikur ishte qendër e shumëfisht e zhvillimeve kombëtare e shpirtërore, duke qenë fillimisht kryeqendra e Dardanië dhe Vilajetit të Kosovës, por edhe epiqendra e betejave identitare e shpirtëore, pa harruar edhe faktin e Shkupi ishte edhe selia e Ipeshkvisë Shkup- Prizren, udhëheqës i së cilës ishte edhe Pjetër Bogdani.
Nderimi për figura të mëdha, siç është Pjetër Bogdani, tregon sensin civilizues të një kombi për të ngritur në kod sistemin e vlerave, pa të cilin ai komb nuk mund të zhvillohet në paramtreta e botë së qytetëruar.
Ne në Shkup kemi ngritur një shtatore të Pjetër Bogdanit, e cila përpos rëndësisë simbolike që ka, në vetvete përmban edhe porosinë se Shkupi dikur ishte qendër e shumëfisht e zhvillimeve kombëtare e shpirtërore, duke qenë fillimisht kryeqendra e Dardanië dhe Vilajetit të Kosovës, por edhe epiqendra e betejave identitare e shpirtëore, pa harruar edhe faktin e Shkupi ishte edhe selia e Ipeshkvisë Shkup- Prizren, udhëheqës i së cilës ishte edhe Pjetër Bogdani.
Pjetër Bogdani u shfaq në skenë në kohën kur shqiptarët po përjetonin momentet më të vështira historike pas vdekjes së Gjergj Kastriotti Skenderbeut dhe paraqitja e tij ishte një ogur i mirë për faktin se veprimtaria e tij 40-vjeçare, sidomos me rolin që luajti si udhëheqës i kryengritjes çlirimtare të vitit 1689 dhe me veprën e vet “Çeta e profetëve”, me të drejtë është quajtur pararendës i hershëm i Lëvizjes së Rilindjes sonë Kombëtare, me çka identifikohej me aspiratën liridashësse të shqiptarëve për të dalur nga zgjedha otomane.
Edhe pse vinte nga bota teologjike, ku predikimi dhe liturgjia ishin armët kryesore të veprimit, Bogdani megjithatë i tejkaloi këto korniza të ngushta të fushëveprimit teologjik dhe u hodh në valët e rezistencës së armatour, sidomos gjatë luftës turko-veneciane (1664-1669), dhe turko-austriake (1689) .
Me pjesëmarrjen e drejtpërdrejt në këto beteja, Bogdani dëshmoi se morali i një populli të pushtuar dhe të nepërkëmbur nuk mbahet gjallë nëse në krye të rezitencës nuk përfshihen edhe njerëzit e dijes dhe të kulturës, siç ishte edhe ai vet, prandaj me të drejt një kronist austriak, me rastin e vdekje së tij më 6 dhjetor 1689, shkruante se “me vdekjen e Pjetër Bogdanit iku edhe fati ynë në tokë”, pasi që vdekja e tij shënoi edhe fillimin e një periudhe të errët për popullatën vendore, e cila po vuante pasojat e pushtimit otoman.
Figura e Pjetër Bogdanit është vazhdimësia e natyrshme e epokës së lavdishme të Gjergj Kastrioti Skenderbeut dhe pararendësi i hershëm i Rilindjes sonë Kombëtare, që kulmoi me Pavarësinë e vititi 1912.
Prishtinë, 06 djetor 2022
add a comment
