Shefqet Cakiqi: DHIMITËR PROGONI ISHTE MARTUAR ME KOMNENA NEMANJËN, VAJZA E SHTJEFËN NEMANJËS

Arhond i Arbërit, Mbretërimi, 1208-1216

Paraardhësit, Gjin Progoni, Pasardhësi, Grigor Kamona, bashkëshorte: Komnena Nemanja e bija e Shtjefën Nemanjës (Stevan Nemanja) motra e Shen Saves në të cilin thirren serbet e sotem!

Më 1201 Raguza i shkruan Dei et imperiali gratia comes.(Me hirin e Zotit dhe shokut perandorak.)

Burimet perëndimore të kohës nderojnë atë me titullin judex (gjykatës) dhe princeps Arbanorum (princ i Arbërit), ndërsa Bizanti në të dhënat që i referohen atij si megas archon dhe më pas Panhypersebastos. Në 1208 ai u martua me Komnena Nemanja, e bija e Kontit (zhupanit) arbanash Shtjefën Nemanja (i njohur si Stefan Nemanja) me këtë ai siguroi një aleancë të leverdisshme më mes te provincave Arbërore, kundrejt asaj që venedikasit kishin bërë me zetanët. Dhimitër gjithashtu fitoi titullin e bizantin panhypersebastos. Panipersevast (greqisht: πανυπερσέβαστος) ishte një titull bizantin i krijuar nga perandori Alexius I Komneni (1081-1118) në fund të shekullit të 11-të dhe i dha burrit të motrës së tij, Michael Taronitus, i cili kishte mbajtur më parë titullin protosevast. Ky titull iu dha anëtarëve të disa familjeve fisnike (Katakloni-Euphorbeni, Kontostefani, Taroniti) dhe është ruajtur një vulë e Jovan Dalasenit, nga koha para vitit 1136, mbi të cilën ai quhet despot dhe panipersevast.

Në kohën e Paleologut, titulli ishte në të njëjtën rang me titullin e shtëpisë së madhe dhe një nga bartësit e tij ishte perandori i mëvonshëm, Gjon Kantakuzini (1347-1354).

Vetë emri i titullit rrjedh nga titulli sevast dhe do të thotë dikush që është mbi (hiper) të gjithë (pan) sevast.

Martesa e Dhimitrit me vajzën e Stjefen Nemanjas forcoj lidhjen e provincave te Arberit që në gjuhen e kishës orthodokse quhej Arbanaš. Megjithatë, në 1204, kishte nje rivalitet nga Dukati venecian i Dyrrhachium, një entitet Latin i formuar pas Kryqëzatës së katërt në ish-territoret e Perandorisë Bizantine.

Më 28 shkurt 1208 Papa Inoçenti III i shkruan në një letër nobili viri Demetrio Arbanensi principi (një burrë fisnik i quajtur Dhimitër Arbananus). Më 16 gusht 1209 i shkruan idhnueshëm Demitrium judicem Albanorum (Dhimitri, gjykatësi i Arbërisë) dhe e kërcënon me shkishërim për shkak të animit kah orthodoksia.

Në kërkim të aleatëve, Dhimitër nënshkroi një traktat me Republikën e Raguzës në 1209 dhe filloi negociatat me Papa Inoçenti III në lidhje me subjektet e tij për “konvertimit të tij” në katolicizëm. Kjo është konsideruar si një veprim me takt, të cilin Dhimitri e ndërmori për krijimin e lidhjeve kundër Venedikut.

Dhimitër nuk kishte djalë për të pasuar mbretërinë. Pas vdekjes së tij, gruaja e tij, Komnena, u martua me fisnikun Grigor Kamona, i cili më vonë u bë arhond i Arbërit. Aleati i tij më i afërt ishte një arhond i quajtur Dhimiter Gaba

III.

TRUNGU FAMILJAR I SHTJEFËN NEMANJES (STEVAN NEMANJA)!

shkon deri te Pjeter Spani, Pala Bardhi (Bjeli Pavle), Lek Dukagjini dhe Duka, Simeoni ….!

Në mes të Deçanit dhe Gjakovës eshte vendbanimi Palabardh, që serbet i thone BjeloPavliq – Në afërsi të Manastir të Deçanit ku ka origjinën Shtjefën Nemanja (Stevan Nemanja) eshte Pala Bardhi (Bjeli Pavle) nga ku fillon trungu familjar, pastaj vjen Leka, Duka, deri te Simeoni dhe Stevan Deçanski! Sot gjenetika do ta tregoj ! Stevan Nemanja, Sveti Sava e Car Dushani jane Arbëror Arbanaš në gjuhen e kishes orthodokse sllavishtja e vjeter e nga kjo gjuhe formojet me vone serbishtja !

KARTA E HILANDARIT E SHTJEFËN NEMANJËS E VITIT 1198 !!

Një letër kartë e Shtjefën Nemanjës e vitit 1198 për Hilandar, figuron edhe Llapi, Lipjani, Prizreni… dhe Arbanashët së bashku me Zetën dhe qytetet bregdetare, botuar në librin

„Stara srpska knizevnost-I-„ štamparia „Buducnost“ 1970, autor Dr Dragolub Pavlovic !

: „HILANDAROVA POVELJA STEVANA NEMANJE 1198“ (KARTA E HILANDARIT STEVAN NEMANJËS) përpos tjerash shkruan:

„I obnovih svoju dedovinu i većma utvrdih Božjom pomoću i svojom mudrošću, danom mi od Boga, i podigoh propalu svoju dedovinu i predobih: od morske zemlje Zetu i sa gradovima, od Arbanasa Pilot, a od grčke zemlje Lab sa Lipljanom, Dubočicu, Reke, Zagrlatu, Levče, Belicu, Lepenicu…“

(Dhe unë rindërtova vendin e stërgjyshëve dhe u forcova me ndihmën e Zotit dhe mençurinë time, të dhënë nga Zoti, dhe unë ngrita vendin e stërgjyshëve të shkatërruar dhe fitova: nga toka detare Zeta me qytetet, dhe nga Arbanasi `Pilot` (Pulati), dhe nga toka greke Lab me Lipljan, Dubocica, Reka , Zagrlat, Levce, Belica, Lepenica…)

Ky përshkrim i vendeve nga Zeta me qytetet bregetare (Mali i Zi i sotëm) deri te Llapi, Lipjani, Prizreni, Pulati … përshkruhen si toka dhe vende të stërgjyshërve duk i përfshi të gjitha në „toka serbe“ në kuptimin religjioz të fjalës për orthodoksinë!

Letrari serb Simo Matavulj (1852- 1908) para 112 viteve ka konstatuar atë që kishin konstatuar edhe shumë shkenctar, shkrimtar dhe intelektual të shekullit të 19! Në gadishullin Ballkanik në Ilirik koncepti „serbin“ ka pas kuptimin e orthodoksisë (pravoslavlje): “Odiskoni pak i na Primorju Srbin je bio samo pravoslavni. – Srpstvo je značilo samo pravoslavlje, kao što u ovijem krajevima (na istoku) znači i danas.” (Bilješke jednog pisca, Matica srpska i SKZ, Novi sad – Beograd, 1969, str 40)“!

(Srbin je vjerski termin, svjedoci Čeh Josef Holeček, Praha 1876, (“Ako ga pitaš što je po vjeru, Crnogorac će reći da je „srbin“, a ako ga pitaš šta je po narodnost, reće da je „Crnogorac“)

Në vazhdim të letrës, kartes thuhet: (Prandaj, me mëshirën dhe bamirësinë e tij të madhe dhe të pamatshme, ai u dha dhurata paraardhësve tanë dhe gjyshërve tanë për të sunduar këtë tokë serve, dhe Zoti sundoi mbi njerëzit më të mirë në asnjë mënyrë, duke mos dashur humbje njerëzore, dhe më emëroi prefekt të madh, me emrin në pagëzim i shenjtë Stefan Nemanja).

origjinali:

„Stoga po mnogoj svojoj i neizmernoj milosti i čovekoljublju darova našim pradedovima i našim dedovima da vladaju ovom zemljom serve, i Bog svakojako upravljaše na bolje ljudima, ne hoteći čovečje pogibli, i postavi me velikoga župana, narečenoga u svetom krštenju Stefana Nemanju…“

Servi– ne gjuhen latine kishte kuptimin : Robërit, Servus&Sklavus ashtu si sot qe kuptohet fjala Islam – fjala “Islam” në fjalorin fetar e ka kuptimin e dorëzimit, përuljes, bindjes dhe paqes, jo rezistences ne kuptimin ndaj Zotit po edhe sundimtarit Kalifit! Ne aspektin fetar te nenshtruar ndaj Zotit dhe ne aspektin social te nenshtruar ndaj sundimtarit! Deri vone edhe shqiptaret termin serb-servus-skja e kishte per te gjithe orthodokset qoft ai grek, bulgar, serb, maqedon apo malazez!

servantibvs: shërbyesve

serv vs: sherbej

servorv: skllevër

(* * koncepti dhe emri **”serve”, *”shkja” dhe *”sklavius” ne mesjetë ishin koncepte fetare dhe sociale për shtresën e bujkëroberve, “kmeteve” që përbëheshin prej shumë etnive si vllah, shqiptar, malësorë, që kanë filluar të quhen edhe Malazezë nga një përkthim në gjermanisht dhe Rusisht të fjalës Malësi, Malizi, montenegro, dhe Crnagora… asnjë toponim i asnë bjeshke a mali nuk ekziston si Crna Gora, apo Mali i Zi – ushtaraku francez L`adjudant-commandant Baron de Mériage në vitin 1811 në letërkëmbimin informativ për Napoleonin për Malin e Zi referohet si Male&Si, apo gjuhët e rajonit të athershëm „Brda” dhe “Brdjani“ një përkthim jo i drejt i Malësisë në Mali i zi… në Monte Negro e më vonë në Crna Gora )!

Në shkrimin e tij „Malazezët janë vendas“, Mirosllav QOSOVIQ në Analitika 2015, shkruan:

„Ne jemi banorve të lashtë të Ilirisë të cilët përfundimisht kemi marrë gjuhën sllavene nga fundi i mesjetës, pas vitit 800-900 (nga shekulli 6/7 deri nga fundi i shekullit XV) …. manifestuar me faktin se paraardhësit tanë kishin marrë Shkrimet e Shenjta në gjuhën sllavene (gjuhën sllavene të parër e kanë nominuar Çirili dhe Metodi në shekullin e 9). Për shembull, po ashtu, sot pothuajse të gjithë skocezëve gjuhë e tyre amtare është anglisht, ndërsa gjuhën e tyre amtare (një nga gjuhët kelte) sot e flasin vetëm një përqindje e vogël e Skocezve. Është njësoj me irlandezët. ” !

„Mi smo starośedioci Ilirika koji su konačno primili slovenski jezik krajem srednjeg vijeka, poslije 800-900 godina (od 6./7. do kraja 15. vijeka) …. koja je manifestovana time što je našim precima Sveto Pismo bilo dostupno na slovenskom jeziku (slovenski jezik su prvi književno normirali Ćirilo i Metodije, u 9. vijeku).

Na primjer, isto tako, danas je skoro svim Škotima maternji jezik engleski, a njihovim vlastitim izvornim jezikom (jedan od keltskih jezika), danas govori par procenata Škota. Slično je i sa Ircima.“ Piše Miroslav ĆOSOVIĆ, Analitika 2015!)

Nga kjo rrjedh se vet Hilandari është qendër e Orthodoksisë . Jo rastësisht atje ka shërbyr si prift vëllai i Skenderbeut Reposhi, jo rastësisht atje ka blerë Pirgun Arbanas në Hilandar Gjon Kastrioti dhe i ka falur 2 fshatra Hilandarit ! Madje atje është varrosë edhe Gjon Kastrioti dhe Reposh Kastriot (Bababi dhe vëllau i Gjergj Kastriotit Skenderbeu!

Në varrin e Stevan Nemanjës në Hilandar shkruan se ishte Zhupan i Arbanashëve dhe kishin simbol shqiponjën dy krenare!

GJON KASTRIOTI I BIRI I TIJ REPOSHI DHE HILANDARI NË MALIN E SHENJËT!

Hilandari ishte nënë juridiksionin e patriarkanës së Stambollit (Konstandinopolisit) i themeluar në vitin 1198! Monument i kulturës botrore i mbrojtur nga UNESC-o.

Në vitin 1430 Gjon Kastrioti, babai i Gjergj Kastriotit Skenderbeu, i ka dhuruar Hilandarit në Malin e Shenjët (Agion Oros Mont Athos) 2 (dy) fshatra dhe një Kishë. Ndërsa në Manastirin e Hilandarit ka blerë Pirgun e Shënë Gjergjit dhe 4 (katër) „adelfata“ të drejta me jetue në Manastir. Në Hilandar janë të varrosur Gjon Kastrioti dhe i biri i tij Reposhi. Këto janë të theksuara në numrin 2 të revistës „ARHIVISTA“ të vitit 1952 në Beograd nga studiuesi Gjorgje Sp. Radojiqiç i cili citon dorshkrimet që ka gjetur në Hilandar.

Dorëshkrim nr. 105 është Monumenti i Hilandarit, por kisha e Shën Gjergjit (një nga kapelat e Hilandarit). Ka një shënim se më 2 maj “u prezantua zoti Ivan Kastriot, Murgu Job, themeluesi i vendit të shenjtë të Segos”. Vërteton një shënim në të cilin thuhet se më 2 maj është prezantuar Kastrioti, murgu Joakim. Konfirmimi, natyrisht, i referohet monastizmit, jo emrit monastik. Data përputhet me një tjetër regjistrim, i cili sjell edhe vitin e vdekjes së Ivanit, 1437. I njëjti vit është në një procesverbal tjetër, në të cilin e enjtja, 9 maji, shënohet si dita e vdekjes. Edhe 2 edhe 9 maj 1437. i bjen të enjten. Edhe pse e diela konfirmon vitin, sipas K. Jerićek, Ivan Kastrioti do të ishte ende gjallë në mars 1438. Ivani ishte babai i Skënderbeut. Me djemtë i dhuroi Hilandarit dy fshatra dhe një kishë dhe në manastir bleu Pirgun e Shën Gjergjit dhe katër të ashtuquajturit “Adelfata” (e drejta për të jetuar në manastir). Djali i tij Reposhi (vdiq më 25 korrik 1431) u varros në Hilandar, në Kishën kryesore në narteksin* e jashtëm, (Narteksi* është një element arkitektonik tipik i bazilikave të hershme kristiane dhe bizantine dhe kishave që përbëhen nga hyrja ose zona e hollit, e vendosur në skajin perëndimor të naosit, përballë altarit kryesor të kishës)…”

Ja origjinali:

„….Rukopis br. 105 je Pomenik hilandarski, ali crkve Sv. Djordja (jednog od hilandarski paraklisa). Tu je beleška da se 2 maja prestavio „gospodin Ivan Kastriot, Monah Jov, ktitor svetago mesta sego“. Njome se potvrdjue jedan zapis u kome se govori da se 2 maja prestavio Kastriot, monah Joakim. Potvrda se, naravno, odnosi na monašenje, a ne na monaško ime. Datum se slaze s drugim jednim zaapisom, koji donosi i godinu smrti Ivanove, 1437. Ista je godina i u još jednom zapisu, u kome je kao dan smrti obelezen četvertak 9 maja. I 2 i 9 maj 1437 god. pali su u četvrtak. Iako nedeljni dan potvrdjuje godinu, po podacima kod K. Jerićeka Ivan Kastriot bi bio ipak ziv u martu 1438 god. Ivan je bio otac Skenderbegov. Sa svojim sinovima prilozio je Hilandaru dva sela i jednu crkvu, a u manastiru je kupio pirg Sv. Djordja i četiri tzv. „adelfata“ (pravo na zivljenje u manastiru). U Hilandaru, u glavnoj crkvi (u spoljnoj priprati) sahranjen je njegov sin Repoš (umro 25 jula 1431 god.)….“

Në Kishat dhe Manastiret orthodokse gjenden ikonat e vizatuara para qindra vitesh ku shihen Arbroret me plisa!

Kurozimi i Porfirogjenit

1. Konstandin VII Porfirogjenit ishte Perandori i katërt i dinastisë maqedonase të Perandorisë Bizantine, duke mbretëruar nga 6 qershori 913 deri më 9 nëntor 959. Ai ishte djali i perandorit Leo VI dhe gruas së tij të katërt, Zoe Karbonopsina, dhe nipi i paraardhësit të tij Perandorit Aleksandër.

2. Kurozimi i Shtjefën Nemanjës para 800 vjeteve, ne vitin 1217 ose 1219.

3. Varrimi i Shën Savës viti 1236, percillet me veshje shqiptare me plisa!