Gjatë një bisede që kam bërë në telefon me Nexhmije Hoxhën më 7 janar 2020, pak ditë pasi kishte dalë libri i saj me titull “Përjetime dhe meditime në jetën time politike (Ilar, Tiranë, 2019)” dhe vetëm pak javë para se të ndahej nga jeta, m’u fiksua një emër: Profesor Basili. Në atë bisedë që ishte relativisht e gjatë ajo përmendi edhe emra të tjerë, por Basili më ngeli në mendje pasi zonja Hoxha më kumtoi se ai po përkthente në gjermanisht një libër të Enver Hoxhës. M’u duk gati e pabesueshme, kur e di fare mirë se çfarë reaksioni krijon shfaqja e ndonjë portreti të Enver Hoxhës në ditë përkujtimore, apo përmendja e tij në ndonjë mbledhje…
Kaluan dy vjet dhe, Ilir Hoxha, djali i madh i Enverit, më tha se sapo i kishte mbërritur kopjet e para të veprës së Enver Hoxhës në gjermanisht. Po të dërgoj kopertinën e librit të sapo botuar, se kush është Profesor Basil Shader dhe një konsideratë të botuesit që është botuar në kopertinën e pasme të librit, më tha.
Për përkthimin nga gjermanishtja në shqip, më ndihmoi Prof. Marenglen Kasmi, një historian par excellence i diplomuar në Gjermani.
Ja çfarë shkruhet në gjermanisht për këtë libër:
Libri është botuar në kolanën e botimeve “për njohjen e Europës Juglindore”, vëllimi II/46, që përgatitet për botim nga Instituti i Historisë së Universitetit të Graz-it, Austri dhe është botuar nga shtëpia botuese prestigjioze Böhlau, Vjenë- Këln, (pjesë e bashkimit prestigjioz të botimit Brill) në vitin 2021.
Botimi është mundësuar nga prof. Basil Shader, i cili ka bërë përkthimin e librit “Vite të Vegjëlisë” si edhe hyrjen dhe komentimet e nevojshme në libër.
Prof. Shader është albanolog dhe ka qenë docent dhe drejtues projekti në Shkollën e Lartë Pedagogjike të Zyrihut. Momentalisht ai punon si autor, redaktor dhe përkthyes.
Në kapakun e pasmë të librit botuesi shkruan:
“Vitet e Vegjëlisë” të ish drejtuesit të Partisë dhe kryetarit faktit të shtetit Enver Hoxha (1908-1985) po botohet për herë të parë me komente. Vetëkuptohet që ky botim i largohet gjithë qëllimeve revizionuese dhe ky botim përbën më tepër një burim me rëndësi për historinë e hershme të shtetit të ri shqiptar të krijuar në vitin 1912, për jetën qytetare, për historinë e përditshme dhe kulturën si edhe për mënyrën e jetesës së klasave të pa privilegjuara.
Libri ka një parathënie nga prof. Karl Kaser dhe po ashtu një hyrje të përgatitur nga prof. Shader.
Titulli i plotë në gjermanisht është: “Vitet e vegjëlisë. Kujtime nga Gjirokastra 1908-1927”.
