Jorgo Mandili: Lamtumirë “Fuçiku” shqiptar!

.Sido që të ishte, Arbeni nuk ishte kurrë i paqartë. Është ajo qartësia në lidhje me gjendjen e punëve që e përcaktoi atë si njeri, materialist dhe marksist. Ai nuk kishte iluzione për botën rreth tij. Ai e dinte se ajo ishte tmerrësisht me të meta. Dhe se ndryshimet kozmetike nuk ishin zgjidhje.

Arben DUKA nuk ishte idealist; ai nuk ishte romanticist. Ai ishte komunist. Për të fjalët ishin armë kundër shtypjes, mjete për të formuar një botë më të mirë. Ai e krijoi çdo fjalë si një ” bombë e flamur” dhe e eterizoi, për të bërë atë që mundej. Askund në veprën e tij nuk ka asnjë gjurmë keqardhjeje për veten, sentimentalitet të lirë apo emocion mashtrues .

Poezia e tij është si njeriu, krenare, e drejtë dhe e vetëdijshme për qëllimin e saj.Arbeni vdiq por la një testament që njerëzit të jenë vigjilentë nga e keqja që shfaqet si neofashizëm. Çdo poezi është një rebelim; çdo poezi është një deklaratë politike për armiqtë e tij. Çdo poezi e tij është lirizëm,dashuri,jetë ,humanizëm, solidaritet. Përgjithmonë revolucionar, Arbeni këndonte “Marsejezen” dhe “Internacionalen” dhe si Julius Fuçiku paralajmëronte: “Njerëz ,ju dua ,jini vigjilentë! Ja pra pse unë e quaja ” Fuçiku shqiptar” !

Prandaj është shumë e vështirë të shkruash për Arbenin si një vëzhgues i paanshëm.Ai besonte atë që përjetoi në vitet e socializmit. Ai pa në Shqipëri një popull që po rimerrte vendin e duhur nën diell. Një vepër që lavdëronte me gjithë zemër punëtorët dhe fshatarët,që transformohen vendin .Por ai pa edhe anën tjetër – tranzicionin e gjatë dhe të trishtë.

Arbeni ishte një gazetar profesionist dhe një poet. Në kohën para se të vdiste, i vrarë shpirtërisht nga ky tranzicioni , ai shkroi atë që pa dhe mendoi. Kështu që, duke punuar deri në fund me krijimtarinë e tij të çmuar dhe të dashur, ai na la një dokument dhe regjistrim të paçmuar të kaosit neoliberal të Shqipërisë.

Vepra e tij nuk është thjesht një rrëfim i rezistencës së tij personale kundër së keqes e shfaqur si neofashizëm dhe mbeturinave ” toksike” të kolaboracionistëve, që përpiqen të mohojnë LANÇ- in dhe Dëshmorët e saj .Ai detajon se si u tradhtua vendi i tij; ose për ta thënë më me vend ‘të shitur’ nga kolaboracionistët ndaj monstruozitetit nazist.

Ai tregon pse autoritetet shqiptare kuislinge zgjodhën të bashkëpunonin me pushtuesit nazistë. Ai përshkruan përpjekjet e Partisë Komuniste të Shqipërisë për të bërë një rezistencë të armatosur kundër pushtuesve nazistë ,e cila kishte një Komandant të Përgjithshëm! Nëpërmjet veprave të tij ai paralajmëron për rreziqet e ‘ Berishës dhe Berishizmit si “Mallkimi më Biblik” i Shqipërisë.

Ndërsa lexojmë Arbenin ne bëhemi bashkëluftëtarë me të ,ku njëjtësohet personalja me atë politike. Çdo fjalë është një gozhdë e ngulur në arkivolin e së keqes berishiste neofashiste .. Vepra e tij është një testament i shpirtit njerëzor dhe një rezistencë në vetvete. Ai flet për mizoritë e Berishës dhe demokratikasve

Brishtësia dhe çmueshmëria e lirisë bëhet e dukshme. Çdo shpresë bëhet kaq e ëmbël, çdo mall aq i hidhur, çdo moment kaq i çmuar dhe çdo mendim kaq prekës. Arbeni vazhdoi luftën e tij edhe nën presionin e antikomunistëve ,që kërkonin ta thyenin dhe ” dekomunistizonin” . Por ai nuk u mposht, as nuk u rrëzua dhe as u tjetërsua si disa të tjerë ” komunistë antikomunistë”. Ai përmes ironisë dhe sarkazmës në poezitë e tij tregoi se këta ” zorraxhinj” pragmatistë nuk ishin në gjendje të shkatërronin shpresat e tij e shokëve të tij.

Arbeni dhe vepra e tij refuzojnë të vyshken në histori. Fjalët e tij kanë ende fuqinë për të gjallëruar dhe frymëzuar shpirtin njerëzor; fjalët e tij ende i ndjekin armiqtë e lirisë e demokracisë .

Një shkrimtar krijues, një figurë e njohur dhe e dashur në të gjithë vendin e tij. Vepra e tij është një dokumentim i vlerës së paçmueshme të shpirtit njerëzor të çliruar nga llumi i injorancës, frikës , poshtërsisë ,gënjeshtrës dhe një besëlidhje midis komunizmit dhe racës njerëzore.

Ai katalizoi trimërinë dhe altruizmin e mijërave si ai – dhe se ai e bëri këtë me dashuri, dhembshuri dhe një besim të tillë në vetë procesin e jetës, siç është shkruar rrallë në shtyp.

Prandaj, në Shqipërinë e sotme, poezitë e Arbenit janë si një melodi që përhapet nga njëri skaj i vendit në tjetrin . Kjo është arsyeja pse, në të gjithë Shqipërinë, burra e gra të çdo moshe po lexojnë Arbenin duke marrë “ushqim” të ri nga forca e tij e pakufishme dhe e qetë.

Dhe unë mendoj se Arbeni e dinte se diçka e tillë do të ndodhte. Si mik e patriot mund ta ndiej dashurinë e tij për fjalën, besimin e tij në logjikën e ftohtë dhe të parezistueshme të provës së shkruar. Ai nuk donte të vdiste.

Çdo fjalë që ai shkruante pasqyronte pasionin e tij për jetën, dashurinë e tij të vazhdueshme për të afërmit e tij, adhurimin e tij për atmëmëdheun e bukur, interesin e tij suprem për punën e tij si komunist.

Ai shkroi për të përjetësuar veten; shkruante që dashuria e tij të vazhdonte, që puna e tij të vazhdonte, që edhe kur t’i pushonte zemra, të mbetej komunist dhe luftëtar për liri e demokraci.

Ai nuk ishte ekzistencë e “krijimit të falsifikuar”,sikurse shumë të tjerë në këtë ” sistem ” jashtë çdo sistemi shoqëror .!

Si mijëra dashamirës , të afërm, shokë ,miq e simpatizantë të tjerë, mund të marr vetëm dorën e tij, e cila është aq e fortë në vdekje, dhe ta falënderoj. Ai ua la botën të gjallëve dhe lufta që na la trashëgim është një luftë që ia vlen.

Kështu ai e vuri atë në vullnetin e tij: shtrëngon dorën e çdo shoku që jeton këtë betejë kundër së keqes dhe atyre që kërkojnë ta përjetsojnë atë si neofashizëm .Një shtrëngim dore edhe për stafin e kolegët e ‘Ditës”, që po e bëjnë detyrën e tyre në këtë betejë .

Dhe po e përsëris : ne jetojmë për mirëqenie,drejtësi e dinjitet ,për lumturinë e brezave pasardhës, për atë që Ti Arben ishe i pari në këtë betejë . Dhimbja le të mos lidhet kurrë me emrin tonë.

Lamtumirë ” Fuçiku ” shqiptar -shoku dhe miku ynë Arben DUKA! Gjithmonë do të të duam dhe do të mbetemi vigjilentë!